اسانس چیست؟ و آشنایی با انواع اسانس در صنعت عطر سازی

همه مواد معطر پیرامون ما از ویژگی‌ اِسانس برخوردار هستند. اسانسها جز دسته ترکیبات اصلی در صنعت عطر سازی هستند. اگر اسانس نباشد، عملاً تولید و ساخت عطر شروع نخواهد شد.
راز خرید عطر یا ادکلنی خوشبو در آشنایی کامل با روغن‌های معطر، اسانس‌ها و روغن‌های حاملی است که در عطرها کاربرد دارند.
در این بین در مجامع عطر و ادکلن به اهمیت روغن‌های معطر بیشتر پرداخته شده و اسانس‌ها در سایه قرار گرفته‌اند. این وضعیت به گونه‌ای است که حتی طرفداران پروپاقرص عطر نیز تفاوت میان اسانس و روغن‌های معطر را نمی‌دانند.
در نتیجه در ادامه تصمیم گرفتیم اول از همه ببینیم اسانس چیست؟ و تاثیرات آن در صنعت عطرسازی به چه صورت است. سپس می‌خواهیم با انواع اسانس‌ها در صنعت عطرسازی آشنا شویم.

اسانس چیست ؟

چیزی که ما با نام «اسانس» (Essence) می‌شناسیم از واژه‌ای فرانسوی گرفته شده و معنای جوهره و ماهیت می‌دهد.
این واژه در حوزه‌های مختلفی کاربرد دارد و حتی در فلسلفه نیز مردم یونان باستان بر این باور بودند که دنیا بر پایه چهار اسانس آتش، خاک، آب و باد بوجود آمده است.
اما واژه اسانس این روزها بیشتر در دنیای رایحه‌ها کاربرد دارد و چیزی که طعم و بویی خوشی را به غذا، عطر، لوازم آرایش و هر محصول دیگری اضافه کند را اسانس می‌گوییم.
به این ترتیب در پاسخ به پرسش اسانس چیست ؟ می‌توان گفت در واقع ماده طبیعی است که از یک گیاه یا مواد طبیعی با کمک فرآیند تقطیر یا نظیر آن، بدست می آید.
فرایند استخراج اسانس اهمیت زیادی در کیفیت آن دارد و فرق اسانس را با روغن‌های معطر مشخص می‌کند.
بنابراین اسانس‌ها با روش‌هایی تقطیر و فشردن بدست می‌آیند. اسانسی که از این روش‌ها بدست آمده، خاصیت‌های ماده‌ای که از آن استخراج شده را دارا است و همان‌گونه که انتظار می‌رود به لحاظ رایحه و طعم، چندین برابر تراکم بیشتری نسبت به ماده‌ای دارد که از آن استخراج شده است.

انواع اسانس چیست ؟

در صنعت عطرسازی، انواع مختلفی از اسانس ها موجود بوده و کاربرد دارند. معمولاً اسانس ها همان عطرهای روغنی را شامل می شوند که در شیشه هایی با سایزهای مختلف موجود هستند. معمولاً در آن دسته از مواد معطری که عطر می گویند، ۱۵ الی ۳۰ درصد اسانس به کار رفته و همچنین به دسته دیگر که ادکلن می گویند نیز حدود ۲ الی ۵ درصد اسانس به کار رفته است.

درصد اسانس در انواع عطر و ادکلن

پرفیوم ها: یک عطر غلیظ روغنی است و بهترین و با دوام ترین نوع رایحه ها با 20تا30 درصد حاوی عصاره خالص می باشد.
ادو پرفیوم ها: از نظر غلظت عصاره رتبه دوم را دارد و به اختصارEDP نشان داده می شود. که در این گروه ۱۵ الی ۲۲ درصد اسانس به کار رفته است.
ادوتویلت ها: فروش ادو تویلت به دلیل سبک بودن آن به صورت اسپری است که به صورت EDT نشان داده می شود. این دسته ۸ تا ۱۵ درصد اسانس دارند و به دلیل استفاده زیاد از الکل ماندگاری بسیار پایینی دارد
ادکلن ها: ادکلن ها بسیار سبک هستند و در آن ها فقط 2تا5 درصد عصاره خالص به کار رفته است.
اوفرش ها: رقیق ترین عطرها اصطلاحاً ادوفرش نامیده می شوند که ۳ درصد اسانس دارند و برای کسانی مناسب است که دلشان می خواهد عطرشان بسیار ضعیف و ملایم باشد.

ماده موجود در اسانس

فیکساتور یا ماده ادکلنی یا همان الکل، مخصوص عطر می باشد. که جهت رقیق کردن عطر و باز شدن مولکول های عطر از هم برای ایجاد خطر بو و پخش بوی عالی می باشد. فیکساتور موجود در اسانس، در ایجاد عدم لک شدن روی لباس نقش بسزایی دارد. هر چقدر فیکساتور اسانس بیشتر باشد میزان درصد پخش آن بیشتر است؛ اما ماندگاریش در طول روز کمتر می شود.

کاربرد واقعی اسانس در عطرسازی

تا اینجای کار مواردی از جمله؛ اسانس چیست؟ و اسانس در عطرسازی را مورد بررسی قرار دادیم و حتی گفتیم که اسانس چه نقشی در عطرسازی دارد گاهی خود را کم رنگ و گاهی خود را پررنگ نشان می دهد و حتی گفتیم که اگر در ادکلن یا عطر مقدار اسانس کم باشد کیفیت و ماندگاری عطر یا ادکلن بسیار پایین است. حال می خواهیم در مورد کاربرد اسانس در عطرسازی صحبت کنیم.
به صورت کلی اسانس ها در طعم دهی و خوشبوکردن استفاده می شود. اسانس هایی که طعم دهنده هستند، عموماً برای مواد خوراکی کاربرد دارند. اما اسانس های عطری برای عطرها و یا ادکلن ها، اسپری های خوشبوکننده و نظیر این ها استفاده می شوند.
امکان جداسازی اسانس ها از یکدیگر امکان پذیر است و می توان با فرآیند تقطیر آن ها را از هم جدا کرد. البته ناگفته نماند که اسانس ها خود به دو گروه طبیعی و مصنوعی می باشد.
طبیعتاً اسانس های مصنوعی از لحاظ کیفیت و عطر خوش با اسانس های طبیعی مقایسه ناپذیرند و اسانس های طبیعی از گیاهان معطر می گیرند این گیاهان نظیر کاج، نارنج، نعناع و امثال اینا که گیاهان فوق العاده معطری بوده و در صنعت عطرسازی نیز جایگاه ویژه ای دارند.

روش های تهیه عطر به چه صورت است ؟

عطر به 2 روش تهیه می شود: روش مصنوعی و روش طبیعی

1. روش مصنوعی

سلاطین عطرسازی به دلیل حجم زیاد عطرهایی که سالانه تولید می‌کنند به اسانس‌های بیشتری نیاز دارند.
در نتیجه در کنار اسانس‌های طبیعی، شاهد تولید طیف وسیعی از اسانس‌های مصنوعی هستیم. این اسانس‌ها با ترکیبات شیمیایی ساخته می‌شوند و اسانس‌های باکیفیت، به لحاظ رایحه و بو فرق چندانی با اسانس‌های مصنوعی ندارند. اما خبری از خاصیت اسانس‌های طبیعی در اسانس‌های مصنوعی نیست.

2. روش طبیعی

این روش از طریق استخراج روغن به روش تقطیر، استخراج سیال، استخراج با حلال، به روش پولکی و استخراج اتانول صورت می گیرد.
روغن موجود در عطرها در واقع همان عطر رقیق نشده است که دوام و ماندگاری بالایی دارد. به این روغن ها در واقع روغن های اساسی عطر گفته می شود.
روغن های اساسی عطر به دلیل غلظت بالا و بویایی آنها به مقدار کمی در تولید عطر استفاده می شوند.
گاهی اوقات مشاهده می شود که غلظت بعضی از عطرها بسیار بالاست که این امر برگرفته از همین ترکیب روغن های اساسی با عطر است. مثلا Eau de perfume غلظتش مابین 7%تا 15%است.

تشخیص اسانس واقعی

اسانس با یک بخش بی بو مانند الکل و روغن ترکیب شده است تا رقیق شود، در غیر این صورت استفاده از آن وجود ندارد. پس اگر عطرهای روغنی را بیرون دیدید و به شما گفتند که یک عطر اصل است باید شک کنید. در واقع اسانس بخش پارافینی عطر است که از روغن های گیاهی استخراج می شوند.